Nhập Tên cần tra
相
Âm Hán Việt: tương, tướng
Âm Pinyin: xiāng ㄒㄧㄤ, xiàng ㄒㄧㄤˋ
Tổng nét: 9
Bộ: mục 目 (+4 nét)
Lục thư: hội ý
Hình thái: ⿰木目
Nét bút: 一丨ノ丶丨フ一一一
Thương Hiệt: DBU (木月山)
Unicode: U+76F8
Độ thông dụng trong Hán ngữ cổ: rất cao
Độ thông dụng trong tiếng Trung hiện đại: rất cao
Âm Pinyin: xiāng ㄒㄧㄤ, xiàng ㄒㄧㄤˋ
Tổng nét: 9
Bộ: mục 目 (+4 nét)
Lục thư: hội ý
Hình thái: ⿰木目
Nét bút: 一丨ノ丶丨フ一一一
Thương Hiệt: DBU (木月山)
Unicode: U+76F8
Độ thông dụng trong Hán ngữ cổ: rất cao
Độ thông dụng trong tiếng Trung hiện đại: rất cao
Từ điển phổ thông
1. qua lại lẫn nhau
2. tự mình xem xét
2. tự mình xem xét
Từ điển trích dẫn
1. (Phó) Lẫn nhau (bên này và bên kia qua lại, cùng có ảnh hưởng). ◎Như: “hỗ tương” 互相 qua lại, “tương thị nhi tiếu” 相视而笑 nhìn nhau mà cười. ◇Thôi Hộ 崔护: “Khứ niên kim nhật thử môn trung, Nhân diện đào hoa tương ánh hồng” 去年今日此门中, 人面桃花相映红 (Đề đô thành nam trang 题都城南庄) Năm ngoái vào ngày hôm nay, ở trong cửa này, Mặt nàng cùng với hoa đào phản chiếu nhau thắm một màu hồng.
2. (Phó) Với nhau (kết quả so sánh hai bên). ◎Như: “tương dị” 相异 khác nhau, “tương tượng” 相像 giống nhau, “tương đắc ích chương” 相得益彰 thích hợp nhau thì càng rực rỡ, “kì cổ tương đương” 旗鼓相当 cờ trống ngang nhau (tám lạng nửa cân).
3. (Phó) Cho nhau (qua lại nhưng chỉ có tác động một bên). § Ghi chú: Phó từ biến nghĩa thành đại danh từ: tôi, anh, ông ta, v.v. (tùy theo văn mạch). ◎Như: “hà bất tảo tương ngữ?” 何不早相语 sao không sớm cho “tôi” hay? ◇Sưu thần hậu kí 搜神后记: “Nãi ngữ lộ nhân vân: Dĩ cẩu tương dữ” 乃语路人云: 以狗相与 (Quyển cửu) Bèn nói với người đi đường: Cho “anh” con chó này. ◇Hậu Hán Thư 后汉书: “Mục cư gia sổ niên, tại triều chư công đa hữu tương thôi tiến giả” 穆居家数年, 在朝诸公多有相推荐者 (Chu Nhạc Hà liệt truyện 朱乐何列传) (Chu) Mục ở nhà mấy năm, tại triều đình có nhiều người tiến cử “ông ta”.
4. (Danh) Chất, bản chất. ◇Thi Kinh 诗经: “Kim ngọc kì tương” 金玉其相 (Đại nhã 大雅, Vực bốc 棫朴) Chất như vàng ngọc.
5. Một âm là “tướng”. (Danh) Dung mạo, hình dạng. ◎Như: “phúc tướng” 福相 tướng có phúc, “thông minh tướng” 聪明相 dáng dấp thông minh. ◇Tây du kí 西游记: “(Tôn Hành Giả) hiện liễu bổn tướng” (孙行者)现了本相 (Đệ tam thập ngũ hồi) (Tôn Hành Giả) hiện ra hình dạng thật của mình.
6. (Danh) Chức quan “tướng” cầm đầu cả trăm quan. ◎Như: “tể tướng” 宰相, “thừa tướng” 丞相, “tướng quốc” 相国.
7. (Danh) Tên chức quan có từ đời Hán, tương đương chức thái thú một quận.
8. (Danh) Người giúp lễ. § Ngày xưa tiếp khách, cử một người giúp lễ gọi là “tướng”.
9. (Danh) Người dẫn dắt kẻ mù lòa. ◇Tuân Tử 荀子: “Nhân chủ vô hiền, như cổ vô tướng” 人主无贤, 如瞽无相 (Thành tướng 成相) Bậc làm chúa không có người hiền tài (giúp đỡ), thì cũng như kẻ mù lòa không người dẫn dắt.
10. (Danh) Tên một nhạc khí thời xưa, giống như trống, đánh lên để giữ nhịp chung.
11. (Danh) Tiếng hát giã gạo. ◇Lễ Kí 礼记: “Lân hữu tang, thung bất tướng” 邻有丧, 舂不相 (Khúc lễ thượng 曲礼上).
12. (Danh) Chỉ vợ.
13. (Danh) Hình chụp. ◇Lỗ Tấn 鲁迅: “Giá trương tướng chiếu đích ngận hảo” 这张相照的很好 (Trí mẫu thân 致母亲).
14. (Danh) Trên cột tay đàn tì bà có bốn hoặc sáu khối làm bằng ngà voi, sừng trâu, gỗ hồng... dùng để xác định âm vị.
15. (Danh) Tên riêng chỉ tháng bảy âm lịch.
16. (Danh) Sao “Tướng”.
17. (Danh) (Thuật ngữ Phật giáo) Chỉ hình trạng bên ngoài sự vật.
18. (Danh) Họ “Tướng”.
19. (Động) Xem, coi, thẩm xét. ◇Tả truyện 左传: “Lượng lực nhi hành chi, tướng thì nhi động” 量力而行之, 相时而动 (Ẩn Công thập nhất niên 隐公十一年) Lượng sức và xem thời cơ mà hành động.
20. (Động) Xem để đoán lành xấu phúc họa. ◇Sử Kí 史记: “Tướng quân chi diện, bất quá phong hầu, hựu nguy bất an” 相君之面, 不过封侯, 又危不安 (Hoài Âm Hầu liệt truyện 淮阴侯列传) Coi tướng diện ngài, thì chỉ phong hầu là cùng, mà lại bấp bênh chứ không yên vững.
21. (Động) Giúp đỡ, phụ trợ. ◎Như: “tướng phu giáo tử” 相夫教子 giúp chồng dạy con. ◇Phù sanh lục kí 浮生六记: “Tuyệt xứ phùng sanh, diệc khả vị cát nhân thiên tướng hĩ” 绝处逢生, 亦可谓吉人天相矣 (Khảm kha kí sầu 坎坷记愁) Chỗ đường cùng gặp lối thoát, cũng có thể bảo rằng trời giúp người lành vậy.
22. (Động) Cho làm tướng.
23. (Động) Kén chọn. ◎Như: “tướng du” 相攸 kén nơi đáng lấy làm chồng. ◇Tam quốc diễn nghĩa 三国演义: “Lương cầm tướng mộc nhi tê, hiền thần trạch chủ nhi sự” 良禽相木而栖, 贤臣择主而事 (Đệ lục thập ngũ hồi) Chim khôn lựa cây mà đậu, tôi hiền chọn chúa mà thờ.
24. (Động) Cai quản, cầm đầu, cai trị. ◇Liễu Tông Nguyên 柳宗元: “Thị túc vi tá thiên tử, tướng thiên hạ pháp hĩ” 是足为佐天子, 相天下法矣, 物莫近乎此也 (Tử Nhân truyện 梓人传) Là đủ để phò vua, cai quản phép tắc của thiên hạ vậy.
2. (Phó) Với nhau (kết quả so sánh hai bên). ◎Như: “tương dị” 相异 khác nhau, “tương tượng” 相像 giống nhau, “tương đắc ích chương” 相得益彰 thích hợp nhau thì càng rực rỡ, “kì cổ tương đương” 旗鼓相当 cờ trống ngang nhau (tám lạng nửa cân).
3. (Phó) Cho nhau (qua lại nhưng chỉ có tác động một bên). § Ghi chú: Phó từ biến nghĩa thành đại danh từ: tôi, anh, ông ta, v.v. (tùy theo văn mạch). ◎Như: “hà bất tảo tương ngữ?” 何不早相语 sao không sớm cho “tôi” hay? ◇Sưu thần hậu kí 搜神后记: “Nãi ngữ lộ nhân vân: Dĩ cẩu tương dữ” 乃语路人云: 以狗相与 (Quyển cửu) Bèn nói với người đi đường: Cho “anh” con chó này. ◇Hậu Hán Thư 后汉书: “Mục cư gia sổ niên, tại triều chư công đa hữu tương thôi tiến giả” 穆居家数年, 在朝诸公多有相推荐者 (Chu Nhạc Hà liệt truyện 朱乐何列传) (Chu) Mục ở nhà mấy năm, tại triều đình có nhiều người tiến cử “ông ta”.
4. (Danh) Chất, bản chất. ◇Thi Kinh 诗经: “Kim ngọc kì tương” 金玉其相 (Đại nhã 大雅, Vực bốc 棫朴) Chất như vàng ngọc.
5. Một âm là “tướng”. (Danh) Dung mạo, hình dạng. ◎Như: “phúc tướng” 福相 tướng có phúc, “thông minh tướng” 聪明相 dáng dấp thông minh. ◇Tây du kí 西游记: “(Tôn Hành Giả) hiện liễu bổn tướng” (孙行者)现了本相 (Đệ tam thập ngũ hồi) (Tôn Hành Giả) hiện ra hình dạng thật của mình.
6. (Danh) Chức quan “tướng” cầm đầu cả trăm quan. ◎Như: “tể tướng” 宰相, “thừa tướng” 丞相, “tướng quốc” 相国.
7. (Danh) Tên chức quan có từ đời Hán, tương đương chức thái thú một quận.
8. (Danh) Người giúp lễ. § Ngày xưa tiếp khách, cử một người giúp lễ gọi là “tướng”.
9. (Danh) Người dẫn dắt kẻ mù lòa. ◇Tuân Tử 荀子: “Nhân chủ vô hiền, như cổ vô tướng” 人主无贤, 如瞽无相 (Thành tướng 成相) Bậc làm chúa không có người hiền tài (giúp đỡ), thì cũng như kẻ mù lòa không người dẫn dắt.
10. (Danh) Tên một nhạc khí thời xưa, giống như trống, đánh lên để giữ nhịp chung.
11. (Danh) Tiếng hát giã gạo. ◇Lễ Kí 礼记: “Lân hữu tang, thung bất tướng” 邻有丧, 舂不相 (Khúc lễ thượng 曲礼上).
12. (Danh) Chỉ vợ.
13. (Danh) Hình chụp. ◇Lỗ Tấn 鲁迅: “Giá trương tướng chiếu đích ngận hảo” 这张相照的很好 (Trí mẫu thân 致母亲).
14. (Danh) Trên cột tay đàn tì bà có bốn hoặc sáu khối làm bằng ngà voi, sừng trâu, gỗ hồng... dùng để xác định âm vị.
15. (Danh) Tên riêng chỉ tháng bảy âm lịch.
16. (Danh) Sao “Tướng”.
17. (Danh) (Thuật ngữ Phật giáo) Chỉ hình trạng bên ngoài sự vật.
18. (Danh) Họ “Tướng”.
19. (Động) Xem, coi, thẩm xét. ◇Tả truyện 左传: “Lượng lực nhi hành chi, tướng thì nhi động” 量力而行之, 相时而动 (Ẩn Công thập nhất niên 隐公十一年) Lượng sức và xem thời cơ mà hành động.
20. (Động) Xem để đoán lành xấu phúc họa. ◇Sử Kí 史记: “Tướng quân chi diện, bất quá phong hầu, hựu nguy bất an” 相君之面, 不过封侯, 又危不安 (Hoài Âm Hầu liệt truyện 淮阴侯列传) Coi tướng diện ngài, thì chỉ phong hầu là cùng, mà lại bấp bênh chứ không yên vững.
21. (Động) Giúp đỡ, phụ trợ. ◎Như: “tướng phu giáo tử” 相夫教子 giúp chồng dạy con. ◇Phù sanh lục kí 浮生六记: “Tuyệt xứ phùng sanh, diệc khả vị cát nhân thiên tướng hĩ” 绝处逢生, 亦可谓吉人天相矣 (Khảm kha kí sầu 坎坷记愁) Chỗ đường cùng gặp lối thoát, cũng có thể bảo rằng trời giúp người lành vậy.
22. (Động) Cho làm tướng.
23. (Động) Kén chọn. ◎Như: “tướng du” 相攸 kén nơi đáng lấy làm chồng. ◇Tam quốc diễn nghĩa 三国演义: “Lương cầm tướng mộc nhi tê, hiền thần trạch chủ nhi sự” 良禽相木而栖, 贤臣择主而事 (Đệ lục thập ngũ hồi) Chim khôn lựa cây mà đậu, tôi hiền chọn chúa mà thờ.
24. (Động) Cai quản, cầm đầu, cai trị. ◇Liễu Tông Nguyên 柳宗元: “Thị túc vi tá thiên tử, tướng thiên hạ pháp hĩ” 是足为佐天子, 相天下法矣, 物莫近乎此也 (Tử Nhân truyện 梓人传) Là đủ để phò vua, cai quản phép tắc của thiên hạ vậy.
Từ điển Thiều Chửu
① Cùng, như bỉ thử tương ái 彼此相爱 đây đấy cùng yêu nhau.
② Hình chất.
③ Một âm là tướng. Coi, như tướng cơ hành sự 相机行事 coi cơ mà làm việc.
④ Giúp, như tướng phu giáo tử 相夫教子 giúp chồng dạy con.
⑤ Tướng mạo, cách xem hình mạo người mà biết hay dở gọi là tướng thuật 相术.
⑥ Quan tướng, chức quan đầu cả trăm quan.
⑦ Người giúp lễ, ngày xưa tiếp khách cử một người giúp lễ gọi là tướng.
⑧ Kén chọn, như tướng du 相攸 kén rể.
⑨ Tiếng hát khi giã gạo.
② Hình chất.
③ Một âm là tướng. Coi, như tướng cơ hành sự 相机行事 coi cơ mà làm việc.
④ Giúp, như tướng phu giáo tử 相夫教子 giúp chồng dạy con.
⑤ Tướng mạo, cách xem hình mạo người mà biết hay dở gọi là tướng thuật 相术.
⑥ Quan tướng, chức quan đầu cả trăm quan.
⑦ Người giúp lễ, ngày xưa tiếp khách cử một người giúp lễ gọi là tướng.
⑧ Kén chọn, như tướng du 相攸 kén rể.
⑨ Tiếng hát khi giã gạo.
Từ điển Trần Văn Chánh
① Lẫn nhau, với nhau, nhau, qua lại: 相视而笑 Nhìn nhau mà cười; 好言相劝 Lựa lời khuyên nhau; 父子相传 Cha con truyền nhau; 相待 Đối đãi nhau. 【相当】tương đương [xiang dang] a. Tương đương, xấp xỉ, ngang nhau: 自治区相当于省一级 Khu tự trị tương đương với cấp tỉnh; b. Thích đáng, thích hợp: 这个工作找到了相当的人 Đã chọn được người thích hợp với công việc này; c. Tương đối, khá: 这是一项相当艰巨的任务 Đây là một nhiệm vụ khá gay go; 【相反】 tương phản [xiangfăn] a. Tương phản, trái ngược nhau: 相反的意见 Những ý kiến trái ngược nhau; b. Trái lại, ngược lại: 他不但没被困难所吓倒，相反地越干越猛 Chẳng những anh không chùn bước trước khó khăn, mà trái lại, càng làm càng hăng;【相互】tương hỗ [xianghù] Tương hỗ, qua lại, lẫn nhau: 相互作用 Tác dụng tương hỗ; 相互倚赖 Dựa vào nhau; 【相继】tương kế [xiangjì] Kế tiếp nhau, nối nhau: 相继发言 Kế tiếp nhau phát biểu;
② (văn) Cùng, cùng nhau: 而相泣于中庭 Mà cùng nhau khóc ở giữa sân (Mạnh tử: Li Lâu hạ);
③ Ngắm, nhắm, nhìn: 左相右看 Ngắm đi ngắm lại; 相女婿 Nhắm rể;
④ (văn) Hình chất;
⑤ (văn) Tôi (dùng như đại từ tự xưng): 何不早相语？ Sao không sớm cho tôi hay?;
⑥ (văn) Anh, ông (dùng như đại từ đối xưng): 乃语路人曰：以狗相与 Bèn nói với người đi đường: Tôi cho anh con chó này (Sưu thần hậu kí); 一再相烦，颇抱不安 Lại phiền đến anh, lòng thực chẳng yên;
⑦ (văn) Nó, ông ấy (dùng như đại từ tha xưng): 穆居家数年，在朝诸公多有相推荐者 Chu Mục nghỉ ở nhà mấy năm, các quan đương triều có nhiều người tiến cử ông ta (Hậu Hán thư: Chu Nhạc Hà liệt truyện);
⑧ [Xiang] (Họ) Tương. Xem 相 [xiàng].
② (văn) Cùng, cùng nhau: 而相泣于中庭 Mà cùng nhau khóc ở giữa sân (Mạnh tử: Li Lâu hạ);
③ Ngắm, nhắm, nhìn: 左相右看 Ngắm đi ngắm lại; 相女婿 Nhắm rể;
④ (văn) Hình chất;
⑤ (văn) Tôi (dùng như đại từ tự xưng): 何不早相语？ Sao không sớm cho tôi hay?;
⑥ (văn) Anh, ông (dùng như đại từ đối xưng): 乃语路人曰：以狗相与 Bèn nói với người đi đường: Tôi cho anh con chó này (Sưu thần hậu kí); 一再相烦，颇抱不安 Lại phiền đến anh, lòng thực chẳng yên;
⑦ (văn) Nó, ông ấy (dùng như đại từ tha xưng): 穆居家数年，在朝诸公多有相推荐者 Chu Mục nghỉ ở nhà mấy năm, các quan đương triều có nhiều người tiến cử ông ta (Hậu Hán thư: Chu Nhạc Hà liệt truyện);
⑧ [Xiang] (Họ) Tương. Xem 相 [xiàng].
Từ điển Nguyễn Quốc Hùng
Cùng nhau. Lẫn nhau. Qua lại với nhau — Một âm là Tướng. Xem Tướng.
Từ điển phổ thông
1. vẻ mặt, tướng mạo
2. phụ tá, phụ trợ
2. phụ tá, phụ trợ
Từ điển trích dẫn
1. (Phó) Lẫn nhau (bên này và bên kia qua lại, cùng có ảnh hưởng). ◎Như: “hỗ tương” 互相 qua lại, “tương thị nhi tiếu” 相视而笑 nhìn nhau mà cười. ◇Thôi Hộ 崔护: “Khứ niên kim nhật thử môn trung, Nhân diện đào hoa tương ánh hồng” 去年今日此门中, 人面桃花相映红 (Đề đô thành nam trang 题都城南庄) Năm ngoái vào ngày hôm nay, ở trong cửa này, Mặt nàng cùng với hoa đào phản chiếu nhau thắm một màu hồng.
2. (Phó) Với nhau (kết quả so sánh hai bên). ◎Như: “tương dị” 相异 khác nhau, “tương tượng” 相像 giống nhau, “tương đắc ích chương” 相得益彰 thích hợp nhau thì càng rực rỡ, “kì cổ tương đương” 旗鼓相当 cờ trống ngang nhau (tám lạng nửa cân).
3. (Phó) Cho nhau (qua lại nhưng chỉ có tác động một bên). § Ghi chú: Phó từ biến nghĩa thành đại danh từ: tôi, anh, ông ta, v.v. (tùy theo văn mạch). ◎Như: “hà bất tảo tương ngữ?” 何不早相语 sao không sớm cho “tôi” hay? ◇Sưu thần hậu kí 搜神后记: “Nãi ngữ lộ nhân vân: Dĩ cẩu tương dữ” 乃语路人云: 以狗相与 (Quyển cửu) Bèn nói với người đi đường: Cho “anh” con chó này. ◇Hậu Hán Thư 后汉书: “Mục cư gia sổ niên, tại triều chư công đa hữu tương thôi tiến giả” 穆居家数年, 在朝诸公多有相推荐者 (Chu Nhạc Hà liệt truyện 朱乐何列传) (Chu) Mục ở nhà mấy năm, tại triều đình có nhiều người tiến cử “ông ta”.
4. (Danh) Chất, bản chất. ◇Thi Kinh 诗经: “Kim ngọc kì tương” 金玉其相 (Đại nhã 大雅, Vực bốc 棫朴) Chất như vàng ngọc.
5. Một âm là “tướng”. (Danh) Dung mạo, hình dạng. ◎Như: “phúc tướng” 福相 tướng có phúc, “thông minh tướng” 聪明相 dáng dấp thông minh. ◇Tây du kí 西游记: “(Tôn Hành Giả) hiện liễu bổn tướng” (孙行者)现了本相 (Đệ tam thập ngũ hồi) (Tôn Hành Giả) hiện ra hình dạng thật của mình.
6. (Danh) Chức quan “tướng” cầm đầu cả trăm quan. ◎Như: “tể tướng” 宰相, “thừa tướng” 丞相, “tướng quốc” 相国.
7. (Danh) Tên chức quan có từ đời Hán, tương đương chức thái thú một quận.
8. (Danh) Người giúp lễ. § Ngày xưa tiếp khách, cử một người giúp lễ gọi là “tướng”.
9. (Danh) Người dẫn dắt kẻ mù lòa. ◇Tuân Tử 荀子: “Nhân chủ vô hiền, như cổ vô tướng” 人主无贤, 如瞽无相 (Thành tướng 成相) Bậc làm chúa không có người hiền tài (giúp đỡ), thì cũng như kẻ mù lòa không người dẫn dắt.
10. (Danh) Tên một nhạc khí thời xưa, giống như trống, đánh lên để giữ nhịp chung.
11. (Danh) Tiếng hát giã gạo. ◇Lễ Kí 礼记: “Lân hữu tang, thung bất tướng” 邻有丧, 舂不相 (Khúc lễ thượng 曲礼上).
12. (Danh) Chỉ vợ.
13. (Danh) Hình chụp. ◇Lỗ Tấn 鲁迅: “Giá trương tướng chiếu đích ngận hảo” 这张相照的很好 (Trí mẫu thân 致母亲).
14. (Danh) Trên cột tay đàn tì bà có bốn hoặc sáu khối làm bằng ngà voi, sừng trâu, gỗ hồng... dùng để xác định âm vị.
15. (Danh) Tên riêng chỉ tháng bảy âm lịch.
16. (Danh) Sao “Tướng”.
17. (Danh) (Thuật ngữ Phật giáo) Chỉ hình trạng bên ngoài sự vật.
18. (Danh) Họ “Tướng”.
19. (Động) Xem, coi, thẩm xét. ◇Tả truyện 左传: “Lượng lực nhi hành chi, tướng thì nhi động” 量力而行之, 相时而动 (Ẩn Công thập nhất niên 隐公十一年) Lượng sức và xem thời cơ mà hành động.
20. (Động) Xem để đoán lành xấu phúc họa. ◇Sử Kí 史记: “Tướng quân chi diện, bất quá phong hầu, hựu nguy bất an” 相君之面, 不过封侯, 又危不安 (Hoài Âm Hầu liệt truyện 淮阴侯列传) Coi tướng diện ngài, thì chỉ phong hầu là cùng, mà lại bấp bênh chứ không yên vững.
21. (Động) Giúp đỡ, phụ trợ. ◎Như: “tướng phu giáo tử” 相夫教子 giúp chồng dạy con. ◇Phù sanh lục kí 浮生六记: “Tuyệt xứ phùng sanh, diệc khả vị cát nhân thiên tướng hĩ” 绝处逢生, 亦可谓吉人天相矣 (Khảm kha kí sầu 坎坷记愁) Chỗ đường cùng gặp lối thoát, cũng có thể bảo rằng trời giúp người lành vậy.
22. (Động) Cho làm tướng.
23. (Động) Kén chọn. ◎Như: “tướng du” 相攸 kén nơi đáng lấy làm chồng. ◇Tam quốc diễn nghĩa 三国演义: “Lương cầm tướng mộc nhi tê, hiền thần trạch chủ nhi sự” 良禽相木而栖, 贤臣择主而事 (Đệ lục thập ngũ hồi) Chim khôn lựa cây mà đậu, tôi hiền chọn chúa mà thờ.
24. (Động) Cai quản, cầm đầu, cai trị. ◇Liễu Tông Nguyên 柳宗元: “Thị túc vi tá thiên tử, tướng thiên hạ pháp hĩ” 是足为佐天子, 相天下法矣, 物莫近乎此也 (Tử Nhân truyện 梓人传) Là đủ để phò vua, cai quản phép tắc của thiên hạ vậy.
2. (Phó) Với nhau (kết quả so sánh hai bên). ◎Như: “tương dị” 相异 khác nhau, “tương tượng” 相像 giống nhau, “tương đắc ích chương” 相得益彰 thích hợp nhau thì càng rực rỡ, “kì cổ tương đương” 旗鼓相当 cờ trống ngang nhau (tám lạng nửa cân).
3. (Phó) Cho nhau (qua lại nhưng chỉ có tác động một bên). § Ghi chú: Phó từ biến nghĩa thành đại danh từ: tôi, anh, ông ta, v.v. (tùy theo văn mạch). ◎Như: “hà bất tảo tương ngữ?” 何不早相语 sao không sớm cho “tôi” hay? ◇Sưu thần hậu kí 搜神后记: “Nãi ngữ lộ nhân vân: Dĩ cẩu tương dữ” 乃语路人云: 以狗相与 (Quyển cửu) Bèn nói với người đi đường: Cho “anh” con chó này. ◇Hậu Hán Thư 后汉书: “Mục cư gia sổ niên, tại triều chư công đa hữu tương thôi tiến giả” 穆居家数年, 在朝诸公多有相推荐者 (Chu Nhạc Hà liệt truyện 朱乐何列传) (Chu) Mục ở nhà mấy năm, tại triều đình có nhiều người tiến cử “ông ta”.
4. (Danh) Chất, bản chất. ◇Thi Kinh 诗经: “Kim ngọc kì tương” 金玉其相 (Đại nhã 大雅, Vực bốc 棫朴) Chất như vàng ngọc.
5. Một âm là “tướng”. (Danh) Dung mạo, hình dạng. ◎Như: “phúc tướng” 福相 tướng có phúc, “thông minh tướng” 聪明相 dáng dấp thông minh. ◇Tây du kí 西游记: “(Tôn Hành Giả) hiện liễu bổn tướng” (孙行者)现了本相 (Đệ tam thập ngũ hồi) (Tôn Hành Giả) hiện ra hình dạng thật của mình.
6. (Danh) Chức quan “tướng” cầm đầu cả trăm quan. ◎Như: “tể tướng” 宰相, “thừa tướng” 丞相, “tướng quốc” 相国.
7. (Danh) Tên chức quan có từ đời Hán, tương đương chức thái thú một quận.
8. (Danh) Người giúp lễ. § Ngày xưa tiếp khách, cử một người giúp lễ gọi là “tướng”.
9. (Danh) Người dẫn dắt kẻ mù lòa. ◇Tuân Tử 荀子: “Nhân chủ vô hiền, như cổ vô tướng” 人主无贤, 如瞽无相 (Thành tướng 成相) Bậc làm chúa không có người hiền tài (giúp đỡ), thì cũng như kẻ mù lòa không người dẫn dắt.
10. (Danh) Tên một nhạc khí thời xưa, giống như trống, đánh lên để giữ nhịp chung.
11. (Danh) Tiếng hát giã gạo. ◇Lễ Kí 礼记: “Lân hữu tang, thung bất tướng” 邻有丧, 舂不相 (Khúc lễ thượng 曲礼上).
12. (Danh) Chỉ vợ.
13. (Danh) Hình chụp. ◇Lỗ Tấn 鲁迅: “Giá trương tướng chiếu đích ngận hảo” 这张相照的很好 (Trí mẫu thân 致母亲).
14. (Danh) Trên cột tay đàn tì bà có bốn hoặc sáu khối làm bằng ngà voi, sừng trâu, gỗ hồng... dùng để xác định âm vị.
15. (Danh) Tên riêng chỉ tháng bảy âm lịch.
16. (Danh) Sao “Tướng”.
17. (Danh) (Thuật ngữ Phật giáo) Chỉ hình trạng bên ngoài sự vật.
18. (Danh) Họ “Tướng”.
19. (Động) Xem, coi, thẩm xét. ◇Tả truyện 左传: “Lượng lực nhi hành chi, tướng thì nhi động” 量力而行之, 相时而动 (Ẩn Công thập nhất niên 隐公十一年) Lượng sức và xem thời cơ mà hành động.
20. (Động) Xem để đoán lành xấu phúc họa. ◇Sử Kí 史记: “Tướng quân chi diện, bất quá phong hầu, hựu nguy bất an” 相君之面, 不过封侯, 又危不安 (Hoài Âm Hầu liệt truyện 淮阴侯列传) Coi tướng diện ngài, thì chỉ phong hầu là cùng, mà lại bấp bênh chứ không yên vững.
21. (Động) Giúp đỡ, phụ trợ. ◎Như: “tướng phu giáo tử” 相夫教子 giúp chồng dạy con. ◇Phù sanh lục kí 浮生六记: “Tuyệt xứ phùng sanh, diệc khả vị cát nhân thiên tướng hĩ” 绝处逢生, 亦可谓吉人天相矣 (Khảm kha kí sầu 坎坷记愁) Chỗ đường cùng gặp lối thoát, cũng có thể bảo rằng trời giúp người lành vậy.
22. (Động) Cho làm tướng.
23. (Động) Kén chọn. ◎Như: “tướng du” 相攸 kén nơi đáng lấy làm chồng. ◇Tam quốc diễn nghĩa 三国演义: “Lương cầm tướng mộc nhi tê, hiền thần trạch chủ nhi sự” 良禽相木而栖, 贤臣择主而事 (Đệ lục thập ngũ hồi) Chim khôn lựa cây mà đậu, tôi hiền chọn chúa mà thờ.
24. (Động) Cai quản, cầm đầu, cai trị. ◇Liễu Tông Nguyên 柳宗元: “Thị túc vi tá thiên tử, tướng thiên hạ pháp hĩ” 是足为佐天子, 相天下法矣, 物莫近乎此也 (Tử Nhân truyện 梓人传) Là đủ để phò vua, cai quản phép tắc của thiên hạ vậy.
Từ điển Thiều Chửu
① Cùng, như bỉ thử tương ái 彼此相爱 đây đấy cùng yêu nhau.
② Hình chất.
③ Một âm là tướng. Coi, như tướng cơ hành sự 相机行事 coi cơ mà làm việc.
④ Giúp, như tướng phu giáo tử 相夫教子 giúp chồng dạy con.
⑤ Tướng mạo, cách xem hình mạo người mà biết hay dở gọi là tướng thuật 相术.
⑥ Quan tướng, chức quan đầu cả trăm quan.
⑦ Người giúp lễ, ngày xưa tiếp khách cử một người giúp lễ gọi là tướng.
⑧ Kén chọn, như tướng du 相攸 kén rể.
⑨ Tiếng hát khi giã gạo.
② Hình chất.
③ Một âm là tướng. Coi, như tướng cơ hành sự 相机行事 coi cơ mà làm việc.
④ Giúp, như tướng phu giáo tử 相夫教子 giúp chồng dạy con.
⑤ Tướng mạo, cách xem hình mạo người mà biết hay dở gọi là tướng thuật 相术.
⑥ Quan tướng, chức quan đầu cả trăm quan.
⑦ Người giúp lễ, ngày xưa tiếp khách cử một người giúp lễ gọi là tướng.
⑧ Kén chọn, như tướng du 相攸 kén rể.
⑨ Tiếng hát khi giã gạo.
Từ điển Trần Văn Chánh
① Tướng mạo, diện mạo, mặt mũi: 聪明相 Mặt mũi thông minh;
② Dáng, dáng bộ: 站有站相，坐有坐相 Đứng có dáng đứng, ngồi có dáng ngồi;
③ Xem, coi, xem tướng, nhận xét: 貌相 Nhận xét qua diện mạo; 相机行事 Xem thời cơ mà hành động;
④ (văn) Giúp: 相夫教子 Giúp chồng dạy con;
⑤ (văn) Kén chọn: 相攸 Kén rể;
⑥ (văn) Người giúp lễ;
⑦ (văn) Tiếng hát khi giã gạo;
⑧ Tướng: 丞相 Thừa tướng; 宰相 Tể tướng; 首相 Thủ tướng;
⑨ [Xiàng] (Họ) Tướng. Xem 相 [xiang].
② Dáng, dáng bộ: 站有站相，坐有坐相 Đứng có dáng đứng, ngồi có dáng ngồi;
③ Xem, coi, xem tướng, nhận xét: 貌相 Nhận xét qua diện mạo; 相机行事 Xem thời cơ mà hành động;
④ (văn) Giúp: 相夫教子 Giúp chồng dạy con;
⑤ (văn) Kén chọn: 相攸 Kén rể;
⑥ (văn) Người giúp lễ;
⑦ (văn) Tiếng hát khi giã gạo;
⑧ Tướng: 丞相 Thừa tướng; 宰相 Tể tướng; 首相 Thủ tướng;
⑨ [Xiàng] (Họ) Tướng. Xem 相 [xiang].
Từ điển Nguyễn Quốc Hùng
Hình dáng thân thể mặt mũi — Hình trạng hiện ra — Vị quan văn đứng đầu triều đình hoặc chính phủ. Td: Tể tướng. Thủ tướng — Một âm là Tương. Xem Tương.