Nhập Tên cần tra

先

Âm Hán Việt: tiên, tiến
Âm Pinyin: xiān ㄒㄧㄢ
Tổng nét: 6
Bộ: nhân 儿 (+4 nét)
Lục thư: hội ý
Hình thái: ⿱⺧儿
Nét bút: ノ一丨一ノフ
Thương Hiệt: HGHU (竹土竹山)
Unicode: U+5148
Độ thông dụng trong Hán ngữ cổ: rất cao
Độ thông dụng trong tiếng Trung hiện đại: rất cao

tiên

Từ điển phổ thông

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Tổ tiên. ◇Tư Mã Thiên 司马迁: “Hành mạc xú ư nhục tiên, cấu mạc đại ư cung hình” 行莫丑于辱先, 诟莫大于宫刑 (Báo Nhậm Thiếu Khanh thư 报任少卿书) Việc làm không gì xấu xa bằng nhục tổ tiên, nhục không gì nặng bằng cung hình (bị thiến).
2. (Danh) Sự việc quan trọng nhất. ◇Lễ Kí 礼记: “Kiến quốc quân dân, giáo học vi tiên” 建国君民, 教学为先 (Học kí 学记) (Trong việc) xây dựng dân nước, giáo dục là quan trọng hàng đầu.
3. (Danh) Thời gian trước, lúc trước. ◇Hồng Lâu Mộng 红楼梦: “Giá lưỡng nhật bỉ tiên hựu thiêm liễu ta bệnh” 这两日比先又添了些病 (Đệ thất thập nhị hồi) Hai hôm nay so với lúc trước cũng yếu bệnh hơn một chút.
4. (Danh) Nói tắt của “tiên sanh” 先生.
5. (Danh) Họ “Tiên”.
6. (Tính) Tiếng tôn xưng người đã khuất. ◎Như: “tiên đế” 先帝 vua đời trước, “tiên nghiêm” 先严 cha xưa.
7. (Phó) Trước (nói về thời gian hoặc thứ tự). ◎Như: “tiên phát chế nhân” 先发制人 áp đảo trước, đánh phủ đầu. ◇Luận Ngữ 论语: “Công dục thiện kì sự, tất tiên lợi kì khí” 工欲善其事, 必先利其器 (Vệ Linh Công 卫灵公) Người thợ muốn làm việc cho khéo, thì trước hết phải làm khí cụ của mình cho sắc bén.
8. (Phó) Tạm thời. ◎Như: “nhĩ tiên bất yếu hoảng, ngã môn mạn mạn tưởng bạn pháp lai giải quyết” 你先不要慌, 我们慢慢想办法来解决 anh tạm thời không phải hoảng sợ, chúng ta từ từ tìm cách giải quyết.
9. (Động) Khởi xướng, làm trước. ◇Luận Ngữ 论语: “Vệ quân đãi tử nhi vi chánh, tử tương hề tiên?” 卫君待子而为政, 子将奚先 (Tử Lộ 子路) Nếu vua Vệ giữ thầy làm chính sự, thì thầy làm việc gì trước?
10. (Động) Lĩnh đạo, cầm đầu, cai quản. ◇Lễ Kí 礼记: “Thiên tiên hồ địa, quân tiên hồ thần” 天先乎地, 君先乎臣 (Giao đặc sinh 郊特牲) Trời thì cai quản đất, vua thì cầm đầu bề tôi.

Từ điển Thiều Chửu

① Trước.
② Người đã chết gọi là tiên, như tiên đế 先帝 vua đời trước, tiên nghiêm 先严 cha xưa.
③ Một âm là tiến. Làm trước, như tiến ngã trước tiên 先我著鞭 liệu thế làm trước ta.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Trước: 先难后易 Trước khó sau dễ; 我已有约在先 Tôi đã có hẹn từ trước. 【先后】 tiên hậu [xianhuò] a. Trước sau: 先后互相矛盾 Trước sau mâu thuẫn với nhau; 先后发生的事件 Những sự việc xảy ra trước và sau; b. Tuần tự, lần lượt: 先后展出 Lần lượt triển lãm;【先行】tiên hành [xianxíng] a. Đi trước, đi đầu; b. Tiến hành trước, làm trước: 这些新产品将在本省先行供应 Những sản phẩm mới này sẽ cung cấp trước cho tỉnh nhà;
② Tổ tiên, ông cha.【先人】tiên nhân [xianrén] a. Tổ tiên; b. Người cha đã qua đời;
③ (Tôn xưng) những người đời trước đã khuất: 先严 Người cha đã khuất; 先烈 Các vị tiên liệt; 先帝 Vua đời trước;
④ Trước kia: 他的技术比先前强多了 Kĩ thuật của anh ta giỏi hơn trước kia rất nhiều;
⑤ [Xian] (Họ) Tiên.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Trước. Phía trước. Lúc trước ( trái với sau ) — Ông tổ đời trước. Td: Tổ tiên — Ngưi đã chết.

tiến

Từ điển Thiều Chửu